A “SILLA DE CHAMPÁS”

Na faldra do monte de Marín, na parroquia de San Xulían e pola banda de arriba da estrada que baixa dende o lago de Castiñeiras atopamos uns dos conxuntos rupestres de petróglifos máis interesantes da comarca. Refírome ós gravados do Campo das Champás, referenciados na bibliografía arqueolóxica como Cachada Grande e constituídos por tres conxuntos de petróglifos, aínda que hoxe só vou falar dun deles, o coñecido como a “silla de Champás”.

Cando un chega ó lugar, o primeiro que lle chama a atención é a armenia “arquitectónica” do conxunto pétreo, a súa “plástica”, a perfecta disposición do distintos elementos que configuran esta estación rupestre que conseguen ofrecerlle ó espectador o aspecto dun auténtico santuario.

O seu emprazamento xeográfico é privilexiado, o conxunto atópase sobre un outeiriño formado por bolos e laxes graníticas que fica colgado na ladeira occidental do monte dos Picotos, concello de Marín. Dende o lugar domínase toda a ría de Pontevedra, albiscándose perfectamente a súa desembocadura custodiada polo arquipélago da Illa de Ons. Unha perfecta orientación cara a poñente, onde contempla-la morte simbólica do Sol afundíndose no mar con cada solpor.

O elemento que máis destaca no conxunto é a bautizada por Antonio Blanco Freijeiro como “silla das Champás”. Un conxunto de penedos cuxa disposición natural —ou retraballada por man humana— arremedan un trono de pedra, cun respaldo de case dous metros de lonxitude e un asento de metro e medio.

Para Antonio Blanco Freijeiro, que estudou o lugar nos anos cincuenta, o asento parece posto alí intencionadamente e labrado toscamente para facer deses penedos a cadeira que agora semella.

Este trono aparece custodiado por petróglifos ó seu arredor, todos eles datados na Idade do Bronce. Nas laxes que se estenden diante e á dereita da cadeira das Champas atopamos numerosos gravados de círculos concéntricos e cazoletas.

Nos penedos que farían a función de brazos atopamos diferentes coviñas labradas. Destacan, pola súa labra e disposición, os tres círculos concéntricos con cazoletas e liñas de unión que se atopan xusto ós pes da suposta cadeira.

Outra cousa que chama a atención é a feitura e a erosión do penedo que configura o respaldo do trono, pois quen contemple a súa forma —sobre todo na súa parte superior— non poderá evitar lembra-la feitura dunha cuncha, dun berberecho ou dunha cuncha de vieira cos seus sucos e ondulacións.

Unha cousa que pasou desapercibida —ou cando menos non deron conta dela— ós investigadores que estudaron este xacemento é a presenza dunha pía triangular formada nos penedos inmediatamente anexos ós pes da cadeira. Unha pía que non parece labrada na pedra senón conformada pola disposición, natural ou non, das tres rochas situadas na base do trono.

Foron moitos os investigadores que ó longo da historia da arqueoloxía galega relacionaron os petróglifos con posibles santuarios rupestres. Vázquez Varela, por pór un exemplo, identifica os gravados de antropomorfos portando armas e os conxuntos de petróglifos onde destacan os motivos escutiformes, as alabardas e os puñais con posibles santuarios dedicados ós ritos de iniciación das confrarías de guerreiros da Idade do Ferro. Hai autores que —aplicando a teoría fosfénica— ven en determinados motivos xeométricos dos nosos petróglifos as imaxes producidas no transcurso do trance chamánicos, polo que estes lugares serían santuarios de ritos chamánicos. Non faltan os arqueólogos que interpretan os gravados como marcas territoriais de determinadas colectividades. Para outros investigadores, en cambio, os gravados de cazoletas, coviñas, labirintos e círculos concéntricos estarían relacionados con algún tipo de altar onde se depositarían ofrendas ou se realizarían algún tipo de libración ou sacrificio.

A día de hoxe non existen datos arqueolóxicos concluíntes para confirmar este posible uso máxico-relixioso dos gravados rupestres pero, na miña humilde opinión, postos a especular e si tivésemos que citar unha estación rupestre como posible candidata a un uso como santuario esa sería a “silla das Champás”, cos seus espectaculares petróglifos de círculos concéntricos, as súas pías e o seu impoñente trono —ou altar— de pedra.

Tódalas fotografías son propiedade do autor.
As dúas láminas dos calcos dos petrógligos foron sacadas das fichas de patrimonio correspondentes ó inventario de patrimonio arqueolóxico de Marín.

PRESENTACIÓN DO LIBRO “A NOSA SEÑORA DA LANZADA. ESTUDIO ANTROPOLÓGICO DE UN SANTUARIO COSTERO”.

O autor acompañado polo editor Xaime Corral e polos escritores Elisa Franco Torres, Carlos Quintía Celaya e Antonio Castro Torres.

Un momento da intervención.

“A NOSA SEÑORA DA LANZADA” NO DIARIO DE PONTEVEDRA

“A NOSA SEÑORA DA LANZADA” EN LA VOZ DE GALICIA

PUBLICACIÓN E PRESENTACIÓN DO LIBRO “A NOSA SEÑORA DA LANZADA. ESTUDIO ANTROPOLÓGICO DE UN SANTUARIO COSTERO”.

Esta semana publicarase o meu libro “A NOSA SEÑORA DA LANZADA. Estudio antropológico de un santuario costero”. A obra será presentada mañá día 18 de agosto ás 20.30h na Sala Naútica de Novacaixagalicia, en Sanxenxo, e estades todos convidados.

Aquí vos deixo un pequeno comentario sobre o libro.

A Nosa Señora da Lanzada é un dos santuarios máis poderosos de Galicia. A súa privilexiada localización, nun promontorio costeiro rodeada de areais e fronte ó Océano Atlántico, converte a este recinto sagrado nun lugar único da nosa xeografía relixiosa, en punto de destino de miles de devotos e nun porto de partida das almas cara ó Alén, ó Máis Alá. Neste máxico lugar conxúganse os ancestrais ritos precristiáns co culto á Virxe, a divina intervención da Nosa Señora da Area cos poderes das augas, os astros e as pedras; a crenza nunha vida no Máis Alá coas ánimas en pena, co remeiro Caronte e coas bestas fantasmagóricas que habitan as nosas rías e as nosas illas. En definitiva, o mundo terreal e profano co mundo do sobrenatural e do divino. O autor descúbrenos nesta obra, galardoada co premio Luís Cuadrado 2010, todo o universo mítico e relixioso que envolve a este espectacular santuario da Lanzada e fai un estudo pormenorizado de tódolos elementos materiais, inmateriais e simbólicos que configuran este famoso santuario da costa galega.

Datos técnicos:
Autor:Rafael Quintía Pereira
Editorial:Librería Nós
Impresión:color
Tamaño:23×16
240 páxinas
I.S.B.N. 978-84-615-2509-6